Geçenlerde size Gastronomika Projesi hakkında bilgi vermiştim. Projeye dahil olanlar; yakın gelecekte birçok coğrafi ve beşeri tehditle karşı karşıya olacağı öngörülen Anadolu coğrafyası için derlenen reçete ve yöntemlerin, mutfak çalışmalarıyla güncellenmesini acil bir sorun olarak nitelendiriyor. İlk etapta kapsama alınan coğrafya, tarihte Anadolu ve Pontus olarak adlandırılan bölge ile Mezopotamya’nın bu bölgelerle yoğunluklu olarak iletişim ve etkileşimde bulunduğu kesimleri.
11.-14. yüzyıllar arasında Orta Asya’nın bir bölümüyle Ortadoğu’yu yöneten Türk Hanedanı Selçuklular’ın mutfağı da araştırma alanlarına giriyor. Bu döneme ait derledikleri bilgilere, dijital arşivleri Karatahta’da rastladım. Selçuknameler’de adı geçen yemekleri anlatıyorlar. Osmanlı Mutfağı’na ilgim olduğundan; biryan, çevirmeler, söğürmeler, şerbetler yabancı gelmedi. Ne aksilik ki şeker o zaman da varmış. Zehir taa o devirde içimize işlemiş.
Gastronomika Projesi ile kayıt altına alınan Selçuklu Mutfağı tarifi ciğer çorbasının tarifini paylaşacağım sizlerle. Aslında bir süre önce Kavala çorbası olarak benzer bir tarifi arşivime almış ancak pişirme fırsat bulamamıştım. İki çorba arasındaki fark, Kavala’nın içine yarım çay bardağı pirinç konması, maydanozsuz olması.
Çorbada 5 su bardağı suyu 2 yemek kaşığı un ile harmanlayarak kıvam vermeyi severim. Ne çok yoğun olur, ne de su gibi hemen kaşıktan akar. Orijinal ciğer çorbasında sade yağ ile 1 yemek kaşığı un kullanılıyor. Uyglumamda bunlarda değişiklik yaptım.
Selçuklu Mutfağı Ciğer Çorbası
Malzemeler (4 kişilik)
- 250 gr kuzu ciğeri
- 1 adet kuru soğan
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- 2 yemek kaşığı un
- 5 su bardağı su
- ½ Türk kahvesi fincanı üzüm sirkesi
- 1 yemek kaşığı kıyılmış maydanoz
- Kaya tuzu
Yapılışı:
Kuzu ciğerini, üzerini örtecek kadar suyla bütün halde, yaklaşık 10 dakika haşlayın. Ciğeri de kuru soğanı da sıçan dişi -tavla zarından biraz küçük- boyutunda doğrayın.
Tencerede tereyağını eritin. Ciğerleri ve soğanları, kısık ateşte ağır ağır kavurun. Soğanlar saydamlaştığında unu ilave edin kavurmayı sürdürün. Un topaklanmayı bırakıp kum gibi dağıldığında oda ısısındaki suyu, sirkeyi ve damak tadınıza uygun miktardaki kaya tuzunu ekleyin.
Sürekli karıştırarak çorbanın un ile kıvam almasını bekleyin. Kaynadığında ateşi kısıp 15 dakika daha pişirin, arada karıştırın. Çorbayı ocaktan aldıktan sonra üzerine maydanozu serpiştirin. Kapağı kapalı olarak 5 dakika demlendirin ve servis edin.